Waarom zijn jullie fietsdocent geworden?
We gingen met pensioen in 2011. We zijn al bijna vanaf het begin lid van de Fietsersbond en hebben met onze kinderen veel fietsvakanties gehad. De Fietsschool van de Fietsersbond vroeg fietsdocenten en omdat we leservaring hadden, hebben we ons daarvoor aangemeld en een opleiding gevolgd.

Aan wie geven jullie fietsles?
Aan heel veel verschillende mensen: groepen senioren op fietsinformatiedagen en e-bikedagen, groepen leerlingen op basisscholen, kinderen met een achterstand of een handicap, senioren, kopers van driewielfietsen, buitenlandse studenten, buitenlandse vrouwen die niet kunnen fietsen. kinderen die te vroeg naar een grotere fiets zijn overgestapt.

Wat zal je altijd bij blijven?
Vorig jaar hadden we een Irakese moeder en dochter, die leerden heel snel fietsen. Vanaf de derde les konden ze het al. De een na laatste les vroegen ze of ze een les bandenplakken konden krijgen. Die hebben we toen ook gegeven.

We gaven les aan een heel slimme Indiase vrouw. We legden alles uit en lieten zien hoe je wegrijdt. Op een gegeven moment zei ze: “geef me vijf minuten om het zelf uit te vinden.” Na vijf minuten fietste ze weg. Ze had het geïnternaliseerd. Dat was zo’n mooi gezicht. Dat zijn ook dingen waar je blij van wordt.

Een opa en oma wilden een al wat ouder kleinkind leren fietsen. De ouders hadden er geen tijd voor, maar opa en oma wel. Ze woonden in een dorp een heel eind verderop. Normaal gaan we naar de persoon toe, maar gezien de afstand dit keer niet. Toen zeiden die opa en oma: “Geen probleem. We komen bij u.” Ze brachten hem met de auto. Na vier lessen kon hij al fietsen. Na afloop kregen we een grote fles wijn.

Sommigen kunnen na twee lessen al fietsen en enkelen kunnen het na 8 lessen niet. Het spannende is dat je vaart moet maken om overeind te blijven. Je moet harder gaan dan je eigenlijk durft. Dat is het cruciale moment bij het leren fietsen.

Het leren fietsen is in eerste instantie vooral ‘techniek. Je kunt aan mensen die het Nederlands of Engels niet machtig zijn fietsles geven door het voor te doen. Maar minstens zo belangrijk is de cursist te bemoedigen en te enthousiasmeren, zodat ze vertrouwen opbouwen om het te leren. Je moet ze over een denkbeeldige berg heen helpen.
Het aantal mensen dat niet kan leren fietsen is heel beperkt. Dat heeft vaak te maken met zwaar overgewicht of met de balans.

Aan een e-bikedag van de Fietsschool hebben we nog steeds warme herinneringen. Die was in het plaatsje Heeten. De plaatselijke ouderenbond had ervoor gezorgd dat er voldoende mensen waren. De twee cafés in het dorp kregen allebei klandizie: we starten in het ene café en in het andere café zijn we gaan lunchen. Het was een hele koude dag, maar de groep deed heel enthousiast mee. Normaal gaat iedereen daarna weer huiswaarts, maar dit was een groep ouderen die elkaar goed kenden. Na afloop kwam de borrel op tafel.

In Heeten staat de fietsfabriek Nijland voor aangepaste fietsen. We zijn uitgenodigd om in de fabriek te gaan kijken. We kwamen in de ruimte waar opa van in de 80 op verzoek aangepaste fietsen maakte. Hij bedacht voor elke handicap altijd een oplossing. In de op het oog rommelige werkplaats was hij aan een paar fietsen tegelijk bezig. Als hij bij de ene fiets even niet verder kwam, ging hij met een andere aan de gang. Hij wist precies waar alles lag. Inmiddels zijn alle tekeningen van hem in de computer vastgelegd. Een mooi bedrijf, waar we later nog een keer met een terugkomdag van de Fietsschool zijn geweest.

We zijn door het fietsdocentschap ook in contact gekomen met het Roessingh, een revalidatiecentrum in Enschede, op een steenworp afstand van ons huis. Het Roessingh heeft een afdeling Research en Development (RDD) waar ze bezig zijn met de ontwikkeling van een veilige fiets samen met TNO, Universiteit Twente en het bedrijf Indes. Elke keer als ze wat uitgedokterd hadden, mochten we weer proefrijden. Zo hebben ze een fiets ontwikkeld, waarbij het zadel omlaag gaat als je stopt en omhoog als je gaat fietsen: de SOfiets. Dat is precies het probleem waar we bij fietsdagen voor senioren tegenaan lopen: om goed te kunnen fietsen moet je zadel hoog staan (dat is vaak het geval), maar om stabiel op en af kunnen stappen moet het zadel juist weer lager staan.

Waar ben je het meest trots op?
Het leuke is als mensen aan het eind van de cursus enthousiast fietsen. Zo zagen wij een cursiste afkomstig uit Syrië met de fiets kranten wegbrengen die ze in haar fietstassen had zitten. Het mooiste moment bij leren fietsen is het moment dat ze los kunnen fietsen. Dat is een overwinning waar ze terecht trots op mogen zijn.

Leer je mensen omgaan met bepaalde verkeerssituaties?
Als we mensen aan het fietsen hebben, gaan we de straat op. Eerst leren we ze fietsen, dan vaardigheden zoals afslaan en bochtjes maken en dan gaan we de straat op. Dat is altijd een spannend moment, omdat je dan veel tegelijk moet doen: letten op borden, verkeersregels en je medeweggebruikers. Dan blijken rotondes onzekerheid op te roepen: heb ik hier voorrang? Ook shared space (de gedeelde ruimte) blijkt lastig vanwege het gebrek aan overzicht. Soms adviseren we dan maar te gaan lopen. Ze moeten kilometers maken, voordat ze zichzelf redden. Na tien lessen lukt dat nog niet. Je moet leren anticiperen op onverwachte situaties, maar je weet ook dat andere mensen op je letten, zeker als je een hesje aan hebt. In een beetje chaotische situatie, zoals shared space, letten mensen juist goed op, zo blijkt.

Wat is een eyeopener? Dat mensen zeggen: “ohhh, zit dat zo.”
– Het gebruik van een spiegeltje als je niet goed achterom kunt kijken;
– Dat het beter is met beide handen te remmen.
– Met welke hand je de voor- en de achterrem bedient. Dit is niet bij iedere fiets hetzelfde;
– Dat de banden harder kunnen of dat een ander type banden beter is;
– De stand en de hoogte van het zadel;
– Er zijn mensen die met een versnelling altijd in dezelfde stand fietsen.

Op fietsinformatiedagen voor senioren kun je heel gericht advies geven tijdens het vaardighedenparcours. Bijvoorbeeld met het linksaf slaan. Ik ben daardoor dat ook beter gaan doen. Ik zwaaide ook altijd eerst met mijn hand en keek daarna pas achterom.

Heb je een tip aan de Fietsersbond als organisatie?
Nog meer hun best doen om e-bike- en informatiedagen voor senioren in meerdere provincies te krijgen. Belangrijke aanleiding is dat in 2017 het aantal senioren dat betrokken is bij dodelijke ongelukken weer is toegenomen. Daar moet bij de provincies geld voor zijn.